Mitos Penyakit Pagebluk ing Wulan Sura lan Sapar, Tenan Opo Ora?

Mitos sing tuwuh ing antarane masarakat Jawa negesake manawa ing wulan Sura lan Sapar ana akeh penyakit sing disebabake pagebluk. Apa iki pancen takhayul utawa apa sejatine kedadeyan ing masarakat?

Panulis arep mbahas babagan mitos penyakit pagebluk adhedhasar narasi para pinituwa ing Dusun Guwo, Kabupaten Jombang. Ngrungokake critane langsung menehi kesan sing beda tinimbang maca crita rakyat saka buku, koran lan warta online.

Wulan Sura kanggo masarakat padha karo wulan Muharram ing tanggalan Hijriyah Islam. Wulan Sura minangka wulan kaping pisanan ing tanggalan Jawa. Dene Sapar padha karo wulan Safar ing tanggalan Islam, yaiku wulan kapindho sawise Sura. Sasi kang padha jenenge ing tanggalan Jawa lan Islam bisa dingerteni amarga tanggalan Jawa disusun dening tokoh agama Islam.

Budaya Jawa lan budaya Islam nduweni sesambungan raket amarga piwulang para anggota Wali Songo. Para Wali nggawe seni wayang, tembang macapat, lan lagu-lagu tradisional Jawa kanggo nggampangake pendhidhikan masarakat Islam.

Wulan Sura minangka wulan pangembangan penyakit pagebluk. Pagebluk dhewe tegese wabah penyakit sing terus-terusan kedadeyan ing wulan Sura lan Sapar. Akeh bocah sing nandhang penyakit ing wulan kasebut. Ora arang, penyakit sing dialami bocah-bocah nyebabake pati. Kajaba iku, akeh kewan tani sing mati kanthi tiba ing wulan kasebut.

Pancen, wulan Sura lan Sapar dadi memedi kanggo para wong tuwa. Mula, akeh wong tuwa sing nggawe bubur srunthul lan bancakan jajan pasar kanggo nolak balak. Bubur srunthul yaiku bubur sing digawe saka tepung gaplek utawa tepung kaspe.

Ing wulan Sura lan Sapar wong tuwa ora wani turu ing dhuwur bayang utawa kursi. Dheweke ngajak bocah-bocah turu ing lemah nggawe klasa. Posisi turu ditata kanthi cara supaya endhas ing sisih wetan. Wong Jawa ngindari turu karo sirahe mangulon.

Dheweke ngerti posisi endhas ing sisih kulon padha karo posisi mayit sing dikubur. Pagebluk bakal mikir manawa posisi turu sirah ing sisih wétan dudu manungsa sing turu nanging barang-barang liyane sing ditinggalake dijejerake ing omah wong.

Crita Kyai Rahmat

Miturut narasi ibuku, nate ana kedadeyan aneh sing ana gandhengane karo tokoh pambeluk kasebut. Ing Dukuh Guwo, biyen ana tokoh Kyai Rahmat sing dadi sesepuh desa uga pimpinan komunitas. Kyai Rahmat duwe ilmu agama sing dhuwur lan kekuwatan gaib sing kuat.

Kyai Rahmat nate pengin mbuktekake tokoh pagebluk kasebut manawa ana ing imajinasi manungsa utawa wujud minangka makhluk sing katon. Cekake, dheweke sengaja turu ing ayang-ayangan (kasur sing digawe saka pring). Wiwit awan nganti tengah wengi dheweke apen-apen turu ing ayang-ayangan ing posisi mlumah.

Ing tengah wengi Kyai Rahmat kaget karo muncule rupa manungsa awake dhuwur sing ngawe klambi werno putih. Makhluk kasebut ora bisa jongkok utawa ndodok amarga sandhangan ngisor diikat kenceng kaya jarik sing digunakake para bangsawan Jawa. Dheweke luwih kaget nalika makhluk gedhe sing gedhe kasebut njupuk kain putih lan arep nyancang Kyai Rahmat.

Tanpa mikir, dheweke langsung bengok lan nyentak makhluk sing ana ing ngarepe. Sanalika, tokoh gedhe dhuwur mau mlayu marani lawang omah kanthi mlumpat mudhun. Kaya bisa nembus tembok, makhluk kasebut langsung ilang saka pandelenge.

Wiwitane aku meh ora percaya marang critane ibuku sadurunge. Dakkira mung crita sing digawe wong tuwa saengga anak-anake wedi metu omah ing wayah bengi lan manut prentahe wong tuwane. Nanging yen ana gandhengane karo asil sing dipikolehi, mula bisa dingerteni. Muga dadi crita positif saka crita sadurunge.

Ngramut kesehatan kudu ditindakake kapan wae, ing wulan Sura uga wulan liyane ing tanggalan Jawa lan tanggalan Islam. Opo maneh ing mangsa pagebluk virus Corona kaya saiki. Panjenengan sedaya mugi tansah paring kasihatan dening Gusti Allah. Muga-muga artikel iki bisa nambah wawasan babagan budaya Jawa.