Riyaya Kupat Bukti Keprihatinan Sosial Umat Islam Jawa ing Indonesia

Umume warga Guwo mengeti Riyaya Kupat utawa Kupatan saiki. Riyaya Kupat dianakake ing dina kaping pitu ing wulan Shawwal utawa seminggu sawise Idul Fitri. Wujud pahargyan Riyaya Kupat yaiku warga nggawe ketupat, lepet, jajan beras, lan sup sayur-sayuran. Sampeyan butuh wektu suwe kanggo ngrampungake kabeh proses nggawe panganan khusus Idul Fitri iki.

Pakaryan pertama yaiku nggawe cangkang berlian. Iki dudu tugas sing gampang. Ing antarane anggota kulawarga ing omah, sampeyan mung sing bisa nggawe cangkang berlian. Sawise nyiyapake bungkus, banjur Ibu nggawe jajan sega dibungkus godhong gedhang. Nggawe lepet uga mbutuhake katrampilan khusus amarga panganan iki duweni bahan alami.

Ditulis manawa katrampilan ngolah panganan kupat tradisional lan panganan lepet diwiwiti saka piwulang Sunan Kalijogo. Dheweke nyebarake agama Islam ing Jawa kanthi macem-macem kegiyatan sing menarik ing babagan seni lan budaya. Kupat dhewe cekak kanggo tembung ngaku kanthi cepet, tegese ngakoni kesalahan.

Nalika riyaya kupat dingerteni, patang istilah bakal dingerteni: Idul Fitri, Luberan, Melting, lan Laburan. Saben patang tembung kasebut tegese njaluk ngapura lan seneng dadi manungsa anyar. Pangibadah iki ndadekake sesambungane manungsa dadi luwih rukun. Iki tegese tersirat saka riya kupat kanggo masarakat Jawa.

Tradhisi kupat riyaya ora ngerteni beda status sosiale. Sampeyan ora prelu ngenteni sugihe dhisik mula bisa melu pahargyan lebaran kaping pitung iki. Wong sugih lan mlarat kalorone duwe katrampilan kanggo mengeti Idul Fitri. Iki kabukten ing acara kenduren riyaya ketupat sing dianakake dina Rebo, 20 Juni 2018 sawise sholat maghrib ing Mesjid Baitussalam Guwo, Kecamatan Mojowarno, Kabupaten Jombang.

Puluhan Muslim nglumpuk ing teras mesjid sing dipérang dadi rong klompok. Jemaat wanita padha nglumpuk ing sisih lor foyer. Nalika semana, jemaat lanang padha nglumpuk ing sisih kidul foyer. Ketua takmir mesjid menehi ceramah singkat marang para rawuh. Ora suwe banjur dheweke ndonga bareng. Sawise shalat, puluhan ember isi ketupat, lepet, jajan beras lan sayuran opor disebar.

Bocah-bocah katon seneng melu acara kenduren riya kupat iki. Dheweke gelem ngenteni suwe kanggo golek panganan kanthi gratis. Dheweke mlaku nyedhaki omah nggawa sawetara intan lengkap karo sayuran. Rasa bangga bisa ditampilake amarga dheweke nganggep wis sukses entuk panganan dhewe. Aku uga ngalami iki nalika isih cilik. Bocah-bocah cilik biasane mulih nalika pandhita menehi salam ing pungkasan pandonga jamaah.

Wektu iki, dheweke sabar ngenteni para pandhita lan jamaah rampung dzikir. Kesabarane uga ngasilake woh sing legi kanthi nampa distribusi panganan saka kendur kupat. Ing kene mesjid dadi pusat pendhidhikan para bocah lan bocah uga papan kanggo rekreasi bocah-bocah.

Wanita ing jemaat ora pengin dilelehake karo bocah-bocah. Wanita nggawe mesjid minangka sarana kanggo mbuktekake anane ing lingkungan sosial wanita desa. Kaya-kaya wis dadi kebiasaan yen saben leren, sampeyan kudu nggawa panganan kanthi jumlah akeh. Wektu iki dheweke uga sregep tuku panganan, riya kupat. Kepiye karo aku?

Aku pancen pengamat program Kenduren Riyaya Kupat. Aku lungguh kanthi tenang saka jarak sepuluh meter ing ngarepe jemaah, ndeleng polah tingkahe. Aku ora kendel amarga isih ana wong sing butuh panganan luwih saka aku. Aku seneng banget nyekseni dinamika sosial masarakat Dukuh Guwo sing isih bisa urip bareng ing acara Kupatan.


Comments

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *